Begrippenlijst

Amersfoort, KampEen SD-kamp voor strafgevangenen
AntifascistIemand die zich verzet zich tegen uitingen van het fascisme
AntisemitismeAfkeer van joden, of jodenhaat
AppèlHet dagelijks verzamelen en tellen van de gevangenen
'Arbeitseinsatz'Gedwongen tewerkstelling, veelal in Duitsland
'Arbeitskommando'Een groep gevangenen die hetzelfde werk moet doen.
AriërIemand die volgens de Nazi-ideologie tot het Arische ras behoort, zoals Duitsers en andere blanke Noord-Europeanen mits zij niet joods zijn
'Aufseherinnen'Vrouwelijke hulpbewakers
'Aussenkommando'Zie Buiten-kommando
BonkaartEen kaart met bonnen waarmee voedsel, textiel etc. gekocht kan worden
Buiten-kommandoEen groep gevangenen die buiten het kamp werkt onder bewaking van de SS
BunkerDe zwaar versterkte gevangenis binnen het prikkeldraad van Kamp Vught
CensurerenHet controleren van brieven aan en van gevangenen
CivilistZie: Zivilist
ConcentratiekampKamp waarin machthebbers tegenstanders en mensen die zij minderwaardig achten, opsluiten: er zijn: werkkampen, doorgangskampen en vernietigingskampen
Davids-sterZie Jodenster
Deportatie/deporterenHet wegvoeren van onschuldige burgers, die door de machthebber gevaarlijk geacht worden
DistributieVerdeling van schaarse producten o.a. via bonkaarten
DoorgangskampHier worden gevangenen opgesloten totdat ze naar een ander kamp gaan
EngelandvaarderIemand die tijdens de bezetting clandestien naar Engeland probeert te komen
'Entartete Kunst'Kunstuitingen die volgens de Nazi´s verderfelijk zijn
ExecutieVoltrekking van de doodstraf
ExercitieMilitaire (straf-)oefening
'Facharbeiter(-in)'Vakbekwaam arbeider (m/v)
FascismeRechts-revolutionaire beweging met autoritaire en antidemocratische beginselen
'Fingerspitzengefühl'Goed ontwikkelde fijne motoriek
FKLFrauen Konzentrations Lager = Concentratiekamp voor vrouwen
FusillerenVoltrekken van de doodstraf met een geweer of mitrailleur
'Gemeinschaftsabend'Feestelijke avond ter bevordering van de saamhorigheid onder de SS
'Geplatzt'Kampterm voor: weggewerkt of vernietigd
'Häftling'Gevangene
'Häftlinge'-stafStaf van gevangenen die leiding geven aan het Philips-Kommando
'Hauptscharführer'Onderofficier in de rang van Sergeant-majoor
'Hauptsturmführer'Officier in de rang van Kapitein
HBSHogere Burgerschool, 5-jarige opleiding, vergelijkbaar met het Atheneum
HolocaustAlgehele vernietiging van de joden in WOII (ook: Shoah)
'Industriehof'Omheind en bewaakt deel van het kamp met de werkbarakken
InternerenGevangen nemen en in een kamp opsluiten
JodensterGele ster die joden vanaf april 1942 zichtbaar op hun kleding moesten dragen
Joodse RaadDoor de Duitsers opgerichte Raad, bestaande uit in aanzien staande joden, die organisatorische taken hebben
'Judenlager'Deel van het kamp waar de joden verblijven
'Judenrein'Vrij van joodse bewoners
'Kapo' = 'Capo'In het verleden tot langdurige gevangenschap veroordeelde Duitser die werkzaam mag zijn als hulpbewaker in een concentratiekamp
Kindertransport, het groteTransport (van 6 en 7 juni ´43) waarmee ruim 1200 joodse kinderen, met 1 of 2 ouders, vanuit Vught naar Sobibor zijn vervoerd en daar om het leven gebracht
KnijpkatEen zaklamp (handdynamo) die licht geeft door te knijpen
'Kommandantur'Gebouw waarin het kantoor van de kampcommandant en de kampadministratie is gevestigd
'Kriegswichtig'Belangrijk voor de Duitse oorlogsvoering
'Kristallnacht'De nacht van 9 op 10 november 1938 toen in Duitsland een grootscheepse actie tegen de joden werd gevoerd: winkelruiten vernield, synagogen in brand gestoken, huizen geplunderd
'Laufer'Jonge gevangene die als boodschapper fungeert
MarechausseeMilitaire politie die in de oorlog gewone politietaken uitvoert buiten de steden
Melden, zich (voor joden)Op bevel van de bezetter je op een bepaalde plaats en dag melden
'Meldung'Kampterm voor een strafaantekening
Nationaal socialismePolitieke en sociale stroming, die in de dertiger jaren opkwam in Duitsland.
NaziAfkorting van ‘National sozialist´, meeloper van het nationaal socialisme
Nazi regimeHeerschappij van het nationaal socialisme
NSB'erLid of meeloper van de Nationaal Socialistische Beweging, vaak beschouwd als ‘landverrader´
'Oberscharführer'Onderofficier in de rang van sergeant
OnderduikenZich schuil houden op een onbekend adres om niet opgepakt te worden
Orde DienstDoor joodse gevangenen zelf in het leven geroepen groep die de orde moet bewaren
OrganiserenKampterm: “jezelf verschaffen wat je nodig hebt, op welke manier dan ook”
'Paketsperre'Tijdelijk verbod op het ontvangen van pakketten, als straf
PersoonsbewijsIdentiteitsbewijs dat iedereen boven een bepaalde leeftijd verplicht bij zich moet dragen
PhiliprakVoedzame hap, door Philips dagelijks verstrekt aan de werkers van het Philips-Kommando
Philips-zivilistEen burger die bij Philips werkt en in het kamp mag komen ten behoeve van de Philips-werkplaats
Politiek gevangeneIemand die gevangen genomen is wegens verzet tegen het nazi-regime
Radio OranjeRadiostation dat tijdens de oorlog uitzendingen verzorgt vanuit Londen voor Nederland
RadiobuisEen radiolamp, essentieel onderdeel van een radiotoestel
'Radiotechniker'Arbeider met ervaring in het maken van radio´s
RazziaHet samendrijven van bepaalde mensen, bijvoorbeeld joden of studenten, om ze op te pakken
'Revier'Het ziekenhuis op het kampterrein
'Schreibstube'Kantoor en administratie van de kampleiding
'Schutzhaftlager'Deel van het kamp waar strafgevangenen zijn ondergebracht; zowel politieke gevangenen als criminelen
'Schutzhäftling'Strafgevangene, zowel politieke gevangenen als criminelen
SDAfkorting van Sicherheits Dienst, de Duitse Nazi-politie
SOBUWerkplaats van Philips in Eindhoven, opgericht ter bescherming van het joodse personeel
'Sperre' (Sper)Verklaring dat iemand volgens de bezetter onmisbaar is
SSMilitaire organisatie van het Nazi-regime. De SS beheert de meeste Duitse concentratie-kampen, ook kamp Vught
SS'erLid van de SS
Sterzie Jodenster
'Sturmbannführer'Officier in de rang van Majoor
SurrogaatkoffieKoffievervanger van slechte kwaliteit
TijdschrijverWerker van het Philips-Kommando die de productie per tijdseenheid moet bijhouden
TransportlijstLijst met namen van gevangenen die op korte termijn op transport zullen gaan
TuchthuisGevangenis voor heropvoeding
Uittreden bij appèlOp bevel naast de rij van aangetreden gevangenen gaan staan
'Vernichtung'Vernietiging van alle joden
VernietigingskampKamp dat is ingericht om mensen te vermoorden
'Verwalter'Door de Nazi´s aangestelde toezichthouder
'Verwaltung'Onderdeel van de kampleiding dat het beheer voert
VoormanGevangene die leiding geeft aan een afdeling
'Wachbatallion'Aparte SS-eenheid met bewakingstaken in de wachttorens rond het kamp
WerkkampKamp waar gevangenen worden ondergebracht die daar moeten werken. Soms tot ze er dood bij neervallen
Westerbork, KampDoorgangskamp voor joden, op de Drentse heide. Vandaar zijn vele duizenden mensen naar vernietigingskampen weggevoerd
'Zivilist'Burger die werkzaam is in het kamp